تسليح خاک با المان هاي مسلح کننده برای پایدارسازی گود از ديرباز مرسوم بوده است. در ديوار خاک مسلح با استفاده از وسايلي چون نوارها، ميله هاي فلزي، تسمه ها و شبکه هاي ژئوتکستايل يا شبکه هاي سيمي، خاک را مسلح مي کنند. نقش المان هاي مسلح کننده، مانند آرماتور در بتن مسلح، تحمل نيروي کششي مي باشد. ولي تفاوت آن ها در اين است که عامل مسلح کننده خاک با استفاده از نيروي اصطکاکي بين خاک و فلز نيروي کششي را تحمل مي کند. يک ديوار خاک مسلح داراي سه جز اصلي است:
1- خاکريز:
معمولا از خاک دانه اي با کمتر از 15 % عبوري از الک نمره 200، بدليل وجود اصطکاک بالا در اين نوع خاک ها استفاده مي شود.
2- عوامل مسلح کننده:
مصالح گوناگوني به عنوان تسليح بکار مي رود که از آن ها مي توان به ميلگرد، تسمه هاي فولادي و با مواد مصنوعي با دوام بيشتر مانند ژئوتکستايل ها اشاره کرد.
3- قطعات نما:
اين مواد نقش سازه اي نداشته و از آن براي زيباسازي و پايداري سطحي استفاده مي شود.
توده خاک مسلح متشکل از مصالح خاکي مناسب و جوشن هاي فلزي است. نماي خارجي، سازه پوسته اي يا فلزي است که جهت جلوگيري از ريزش خاک طراحي و ساخته مي شود. نوع فلزي جوشن هاي نواري برحسب مورد، آجدار گالوانيزه با روکش قير و يا اپوکسي است. در اغلب موارد جوشن ها که نوارهاي فلزي هستند، به طور افقي قرار مي گيرند و نيروي کشش قابل ملاحظه اي را تحمل مي کنند. خاک مسلح نظير بتن مسلح خواص مکانيکي خاک را در جهتي که اين خاک بيشتر در معرض نيروها قرار گرفته بهبود مي بخشد. عامل اصلي در خاک مسلح اصطکاک بين خاک و جوشن ها است. خاک به وسيله اصطکاک، نيرو هاي وارده را به جوشن ها منتقل مي کند و جوشن ها تحت کشش قرار مي گيرند. به اين ترتيب خاک در جهاتي که جوشن ها قرار گرفته اند داراي چسبندگي مي شود (چسبندگي مجازي) که ميزان آن با مقاومت کششي جوشن ها نسبت مستقيم دارد. لذا خاک مورد استفاده بايد داراي اصطکاک داخلي مناسبي بوده و از نوع مصالح دانه اي غير چسبنده و زهکش انتخاب شود. استفاده از خاک هاي چسبنده ريزدانه يا خاک هاي جاذب آب منجر به ايجاد فشار آب حفره اي در حين بارگذاري شده و موجب کاهش مقاومت خاک مي گردد. در يک سازه خاک مسلح ضروری است که در نماي خارجي آن پوسته اي جهت جلوگیري از ريزش خاک بين جوشن هاي پيشگيري شود.
ساخت يک توده خاک مسلح در مراحل پي در پي صورت مي گيرد. هر مرحله شامل کار گذاشتن يک رديف قطعات پوسته و خاکريزي پشت آن و نصب يک رديف جوشن است. ساخت ديوار خاک مسلح همواره از طرف داخل يعني طرف خاکريزي صورت مي گيرد.
جزئيات اجراي سيستم ديوار خاک مسلح در زير ارائه شده است:
آماده سازي بستر:
در اين مرحله هر گونه مصالح نامناسب از محيط محل انجام پروژه برداشته مي شود و پس از آن بستر مورد نظر متراکم مي گردد. در نواحي با بستر ضعيف، روش هاي خاص بهسازي، از قبيل تراکم ديناميکي، ستون سنگي و يا روش هاي بهسازي يا تثبيت پي قبل از اجراي ديوار خاک مسلح مدنظر قرار مي گيرند.
اجراي بتن تراز:
به منظور جايگذاري اجزاي نما و تراز کردن سطح اجرا مي گردد.
جايگذاري اولين رديف پانل هاي نما بر روي بتن تراز:
اولين رديف نما به صورت پانل هاي کامل يا نيمه بصورت يک در ميان اجرا مي شوند. پانل ها در جاي خود ثابت نگه داشته مي شوند تا عمليات خاکريزي در پشت آن انجام شود. خاکريزي تا تراز تقويت کننده ها و تراکم آن پس از جايگذاري پانل ها، مصالح مناسب خاکي در پشت آن ريخته شده و متراکم مي گردد. ضخامت خاکريزي با توجه به موقعيت اتصال تقويت ها با پانل تعيين مي گردد.
جايگذاري اولين لایه تقويت کننده ها بر روي خاک متراکم:
تسمه ها در تراز اتصال موجود در پشت پانل ها قرار داده شده و به آن متصل مي گردند.
اجراي خاکريز و متراکم ساختن خاک در تراز هاي بالاتر:
مراحل فوق الذکر براي لایه هاي فوقاني نيز تکرار مي گردد.
از مزاياي استفاده از روش ديوار خاک مسلح جهت پايدارسازي گود مي توان به هزينه پایین آن اشاره نمود. زيرا المان اصلي آن خاک بوده و اجراي آن نيز با استفاده از ماشين آلات معمول راهسازي انجام پذیر است. از معايب اين روش مشکل اجراي آن از پايين به بالاست. به همين دليل براي ديواره گودبرداري شده بايد يک ديوار خاک مسلح به عنوان يک ديوار حائل خاکي در جلوي ديواره اصلي اجرا شود و در حين اجرا نيز به اندازه طول تسمه هاي فولادي به فضا نيار دارد. بنابراين با توجه به اين که در جلوي ديوار گودبرداري شده امکان پیش روي و خاکريزي مجدد وجود ندارد، استفاده از اين روش براي پايدارسازي ديوار ها امکان پذير نمي باشد.
